Nietypowe podsumowanie wyborów prezydenckich 2020.

W Polsce (wg GUS) ok. 87% gospodarstw domowych ma dostęp do Internetu. Niemalże 100% ma możliwość skorzystania z przyłącza telewizyjnego. W ogólnym zestawieniu wygląda to całkiem dobrze.

Czy w takim razie dostęp do różnorodnej oferty medialnej w Internecie i TV ma wpływ na nasze wybory?

Demokracja opiera się na wyborze większości. Czasami wybór większości to różnica zaledwie kilku punktów procentowych. Tak było w drugiej turze wyborów prezydenckich w 2020 roku. W finale kandydatów dzieliły zaledwie 2 punkty procentowe (Andrzej Duda – 51,03%, Rafał Trzaskowski – 48,97%). Uogólniając Polacy nie są jednomyślni, jednak są regiony w Polsce, w których jeden z kandydatów zdobywał znaczącą przewagę. Tu w szczególności wyróżniają się niektóre gminy, głównie we wschodnich województwach. W związku z tym postanowiłam się przyjrzeć wyborom z poziomu gmin.

Ponad 90% głosów zdobył Andrzej Duda w 8 gminach.

W 286 gminach urzędujący prezydent uzyskał ponad 80-procentowe poparcie od głosujących, kiedy jego kontrkandydat nie przekroczył takiego progu w ani jednej polskiej gminie.

W 78% gminy, w których mieszkańcy głosowali niemalże jednomyślnie na Andrzeja Dudę należą do województw, w których zwyciężył.

Na urzędującego prezydenta najczęściej głosowali mieszkańcy gmin wiejskich oraz miejsko-wiejskich. Rafał Trzaskowski wygrał głównie w gminach miejskich, jednakże w żadnej z nich nie może się poszczycić takim poparciem, jakie uzyskał Andrzej Duda.

W 94% gmin, w których są problemy z Internetem stacjonarnym, wygrał urzędujący prezydent

W gminach wiejskich w całej Polsce są bardzo często problemy z dostępem do szybkiego łącza internetowego czy telewizji bez zakłóceń. Najbardziej narażeni są mieszkańcy terenów zalesionych i górzystych. Wg danych UKE jedynie mieszkańcy 18 gmin wiejskich w Polsce w 100% mają możliwość skorzystania z przyłącza internetowego.

Mimo że większość lokali mieszkalnych w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich jest w zasięgu Internetu stacjonarnego to nie oznacza, że mieszkańcy korzystają z tej opcji. W wybranych gminach, w których brak dostępu do Internetu dotyka ponad 10% lokali mieszkalnych, zauważyliśmy dość duże koszty opłaty instalacyjnej (np. od 200 zł) oraz dość wysokie jak na niektóre regiony ceny za Internet. Pamiętajmy, że kwestia oceny drożyzny usługi zależy również od sytuacji finansowej poszczególnych gospodarstw.

Podobnie wygląda sytuacja w przypadku gmin, w których ponad 10% gospodarstw domowych nie ma przyłącza TV. W 95% takich gmin również wygrał urzędujący prezydent.

Im większy dostęp do mediów tym większa różnorodność poglądów.

Okazuje się, że dostęp do oferty multimedialnej ma wpływ na dysproporcję w głosach na poszczególnych kandydatów. W gminach, w których część mieszkańców nie ma nawet możliwości skorzystania z Internetu stacjonarnego w zdecydowanej większości (liczbie gmin) wygrywa Andrzej Duda (94% gmin do 6% gmin). Kiedy sprawdziliśmy gminy, w których ponad 50% mieszkańców ma możliwość przyłącza tzw. szybkiego Internetu powyżej 100 mb/s to wyniki już są bardziej różnorodne. W tym przypadku gminy, w których wygrał urzędujący prezydent stanowią 64% gmin z danej kwerendy do 36% dla Rafała Trzaskowskiego.

Dostęp do oferty telewizyjnej

Polska niemalże w 100% ma dostęp do przyłącza telewizyjnego. Do tego należy dodać sygnał telewizji naziemnej. Oczywiście w tym przypadku, także jest „ale”. Problem z sygnałem satelitarnym jak i telewizji naziemnej dotyka przede wszystkim obszarów wiejskich, gdzie też koszt przyłącza telewizyjnego jest wysoki. Problemy wynikają z odległości nadajników czy ukształtowania terenu.

W przypadku cyfrowej telewizji naziemnej najłatwiej jest o odbiór MUX 2 (52 nadajniki w całym kraju: TVN, TV4, TV6, TV Puls, TV Puls 2, Polsat, Super Polsat oraz TVN 7) oraz MUX 3, który ma największą liczbę nadajników (246 nadajników w całym kraju: TVP1 HD, TVP2 HD, TVP Info HD, TVP 3, TVP Sport HD, TVP Historia).

* http://www.sat-charts.eu/dvb-t.php?mux=MUX-3
* https://pl.wikipedia.org/wiki/Naziemna_telewizja_cyfrowa_w_Polsce

Zauważmy także, że w ofercie multipleksów jest tylko jeden kanał telewizyjny, który w pełni jest poświęcony informacjom: TVP INFO.

Możliwość przyłącza to nie to samo co dostęp do Internetu

Dane z UKE przedstawiają jedynie możliwość skorzystania ze stacjonarnego Internetu czy telewizji, co nie oznacza, że mieszkańcy mają do niego dostęp.

Oprócz możliwości przyłącza ważne są także aspekty takie jak: cena, długość umowy, opłata instalacyjna czy możliwości techniczne.

Przykład z województwa pomorskiego:

W gminie wiejskiej zostały położone światłowody z dofinansowaniem z Unii Europejskiej. Dostawca Internetu ma informację, że lokal ma teoretycznie możliwość przyłącza. Do instalacji nie dochodzi, ponieważ okazuje się, że przyłącze jest nie po tej stronie ulicy co trzeba.

Internet radiowy często jest tylko namiastką sieci, do tego jest dość drogi na terenach wiejskich. W przypadku operatorów komórkowych w terenach zalesionych, górzystych, oddalonych od terenów miejskich, sprawa też nie wygląda dobrze. W teorii, kiedy sprawdzamy na mapie zasięgu, zasięg jest. W praktyce okazuje się, że jest tylko w nielicznych fragmentach domu lub jedynie na zewnątrz, a do tego często się rwie. W związku z tym trzeba kupić znacznie lepszy i droższy sprzęt, aby móc korzystać w pełni z oferty operatorów mobilnych. 

Podsumowanie

Dane wyborcze oraz dane UKE na temat przyłączy internetowych pokazują, że być może jest związek między preferencjami wyborczymi a dostępem do mediów, ale nie rozstrzygają kwestii jednoznacznie. Zabrakło mi informacji na temat jakości dostępu do Internetu oraz jakości dostępu do sieci telewizyjnych w regionach z dużymi dysproporcjami.

Patrząc ogólnie na województwa nie widać tych dysproporcji. Dopiero wyniki wyborcze w podziale na gminy pokazują jak wielkim poparciem w drugiej turze wyborów cieszył się Andrzej Duda. Warto zwrócić na to uwagę, ponieważ prawie 2/3 polskich gmin stanowią gminy wiejskie.

*** Nie analizowałam zmiennych socjologicznych, psychologicznych czy częstotliwości pojawiania się kandydata w każdym z mediów.

Bardzo dziękuję pracownikom Urzędu Komunikacji Elektronicznej udostępnienie danych.